Beryllium carbonate (BeCO3) khan là chất bột màu trắng, dễ phân hủy ngay trong điều kiện thường, tạo thành beryllium oxide. Do đó, BeCO3 thường được bảo quản trong khí quyển tạo bởi chất X. Giống như các muối carbonate của các kim loại nhóm IIA khác, BeCO3 ít tan trong nước. Tuy nhiên, điểm khác biệt là chất này dễ bị thủy phân tạo thành các dạng tồn tại khác của beryllium như [Be(OH)3]-, [Be(OH)4]2-. Điều này chủ yếu là do cation Be2+ có bán kính nhỏ hơn nhiều so với các cation kim loại cùng nhóm IIA. Việc thường xuyên hít phải BeCO3 hay BeO đều có thể dẫn tới ung thư phổi. Nếu đi vào cơ thể, các cation Be2+ có thể vô hiệu hóa chức năng của các enzyme, đặc biệt là các enzyme chứa phức chất có nguyên tử trung tâm được hình thành từ cation Mg2+. Mỗi phát biểu sau đây là đúng hay sai?
a) Phần trăm khối lượng của beryllium trong beryllium carbonate tinh khiết khan là 6,25%.
b) Khí X là carbon dioxide.
c) Mật độ điện tích của ion bằng điện tích của ion chia cho thể tích của ion đó. Ion được coi có dạng cầu nên thể tích của ion tỉ lệ với lũy thừa 3 của bán kính ion. Cation Be2+ dễ bị thủy phân hơn so với cation Ca2+ là do mật độ điện tích trên cation Be nhỏ hơn so với cation Ca2+.
d) Cation Be2+ có khả năng thay thế nguyên tử trung tâm magnesium của phức chất trong một số enzyme, tạo phức chất bền hơn.
Câu trả lời tốt nhất
(a) Sai, BeCO3 có %Be = 9/69 = 13,04%
(b) Đúng:
BeCO3 dễ phân hủy thành BeO và CO2 theo cân bằng:
BaCO3 ⇌ BaO + CO2
Để ngăn cân bằng chuyển dịch theo chiều thuận ta phải tăng nồng độ CO2, vì vậy BeCO3 thường được bảo quản trong khí quyển tạo bởi CO2.
(c) Sai, Ca ở chu kỳ 4, Be ở chu kỳ 2 nên bán kính Ca2+ lớn hơn nhiều so với Be2+ —> Mật độ điện dương trên Be2+ lớn hơn Ca2+ nhiều.
Mật độ điện dương càng lớn sẽ càng dễ làm H2O phân cực —> Be2+ dễ bị thủy phân hơn Ca2+.
(d) Đúng, Be2+ có mật độ điện dương lớn hơn Mg2+ nên tạo phức chất bền hơn khi thế chỗ Mg2+ làm nguyên tử trung tâm trong một số enzyme (dẫn đến rối loạn chức năng sinh học của enzyme).
a.BeCO3 có %mBe=13%
=>a sai
b. BeCO3 rất kém bền nên dễ bị phân hủy bởi không khí: BeCO3 —> BeO + CO2
=> b đúng
c. Mật độ điện tích=q/V mà V=4/3 pi r^3
vì V tỉ lệ với r^3 nên mật độ điện tích tỉ lệ với q/r3
=>c đúng
d. vì r Be<r Ca nên mật độ điện tích của Be > Ca
=>d sai
e. vì mật độ điện tích của ion Be > Ca
=> lực hút của ion Be2+ mạnh hơn
=> Liên kết giữa nguyên tử trung tâm và phối bền hơn
=> Tạo phức chất bền hơn
=> e đúng