EDTA (EthyleneDiamineTetraAcetic Acid) là một aminopolycarboxylic acid có công thức cấu tạo ở hình (1). Trong hóa học phân tích, EDTA được sử dụng trong các phép chuẩn độ và phân tích độ cứng của nước hoặc làm tác nhân che lấp để cô lập các ion kim loại sẽ can thiệp vào các phân tích nhờ vào khả năng tạo phức với ion kim loại (hình (2)).
Hình 1. Phân tử EDTA
Hình 2. Phức của ion Mn+ và EDTA
Có thể xác định số mol nước kết tinh trong một muối ngậm nước bằng phép chuẩn độ với dung dịch EDTA4-(aq) sử dụng chất chỉ thị phù hợp theo quy trình:
• Bước 1: Hòa tan 0,255 gam muối chromium (III) sulfate ngậm nước (Cr2(SO4)3.xH2O) vào nước, sau đó pha loãng đến 100 mL trong bình định mức.
• Bước 2: Lấy 25,0 mL dung dịch tạo thành đem chuẩn độ với dung dịch EDTA4- 0,00800 mol/L cho đến khi đạt điểm cuối chuẩn độ thì thể tích trung bình của dung dịch EDTA4- (sau 3 lần chuẩn độ) là 26,2 mL.
a) Công thức của muối chromium (III) sulfate ngậm nước là Cr2(SO4)3.12H2O.
b) Ion chromium (III) với EDTA tạo phức chất có điện tích là 1-.
c) Liên kết tạo bởi EDTA và M là liên kết ion.
d) Công thức phân tử của EDTA là C10H16N2O8.
Câu trả lời tốt nhất
(a) Đúng:
Cr3+ + Y4- —> [CrY4]- (Ký hiệu EDTA là Y)
nCr3+ (25 mL) = nY4- = 0,008.26,2 = 0,2096 mmol
—> nCr3+ (100 mL) = 0,8384 mmol
—> nCr2(SO4)3.xH2O = 0,4192 mmol
M = 18x + 392 = 0,255.1000/0,4192 —> x = 12
(b) Đúng, phức chất dạng [CrY4]-.
(c) Sai, liên kết tạo bởi EDTA và M là liên kết phối trí (các 6 đôi electron tự do chưa liên kết của 2N và 4O được đặt vào AO trống của Cr3+).
(d) Đúng.