Hệ đệm bicarbonate là một cơ chế cân bằng acid – base, đóng vai trò quan trọng trong hệ đệm của máu. Cơ chế này giúp điều hòa độ pH của máu, giữ nó trong khoảng an toàn để các cơ quan trong cơ thể hoạt động bình thường. Dưới sự xúc tác của enzyme carbonic anhydrase, khí carbon dioxide phản ứng với nước để tạo thành carbonic acid. Acid này sau đó nhanh chóng phân ly thành ion bicarbonate và ion hydrogen (H+). Quá trình này được biểu diễn như sơ đồ phản ứng sau:
CO2 + H2O ⇌ H2CO3 ⇌ HCO3- + H+
a) Tăng nồng độ carbon dioxide trong máu sẽ làm cân bằng chuyển dịch về phía tạo ra nhiều H+ và HCO3-.
b) Giảm nồng độ carbon dioxide trong máu sẽ làm cân bằng chuyển dịch về phía tạo ra nhiều carbonic acid.
c) Khi carbon dioxide được thở ra ở phổi, cân bằng chuyển dịch về phía tạo ra nhiều carbonic acid.
d) Khi cơ thể hoạt động mạnh và liên tục, nồng độ carbon dioxide trong máu sẽ tăng, để bù đắp cho sự gia tăng carbon dioxide, cơ thể sẽ kích thích hô hấp để thải carbon dioxide ra ngoài.
Câu trả lời tốt nhất
(a) Đúng, tăng nồng độ CO2 làm tăng nồng độ H2CO3, kéo theo nồng độ H+ và HCO3- cũng tăng.
(b) Sai, giảm nồng độ CO2 làm nồng độ H2CO3 giảm theo.
(c) Sai, khi CO2 thoát ra qua hô hấp, nồng độ CO2 trong máu giảm, cân bằng sẽ chuyển dịch về phía tạo nhiều CO2 (giảm H2CO3)
(d) Đúng, khi cơ thể hoạt động mạnh thì hệ hô hấp cũng hoạt động mạnh theo nhằm thải nhiều CO2 (và thu nhiều O2).