Tiến hành thí nghiệm phản ứng xà phòng hoá chất béo như sau:
– Chuẩn bị:
+ Hoá chất: Dầu dừa, dung dịch NaOH 40%, dung dịch NaCl bão hoà.
+ Dụng cụ: bát sứ, cốc thuỷ tinh, đũa thuỷ tinh, kiềng sắt, đèn cồn.
– Tiến hành:
+ Cho khoảng 5 gam dầu dừa và khoảng 10 ml dung dịch NaOH 40% vào bát sứ. Đun hỗn hợp trong khoảng 10 phút và liên tục khuấy bằng đũa thuỷ tinh.
+ Kết thúc phản ứng, đổ hỗn hợp vào cốc thuỷ tinh chứa khoảng 30 ml dung dịch NaCl bão hoà, khuấy nhẹ.
a) Vai trò của NaCl làm tăng độ tan của xà phòng và giảm khối lượng riêng của dung dịch.
b) Dùng đũa thủy tinh khuấy đều hỗn hợp trong bát sứ để phản ứng xảy ra nhanh hơn. Nếu thế tích nước giảm cần bổ sung thêm nước trong quá trình phản ứng.
c) Nếu thay dầu dừa bằng mỡ lợn hoặc dầu mỡ bôi trơn máy thì thí nghiệm xảy ra tương tự.
d) Sau khi thêm dung dịch NaCl bão hòa thì hỗn hợp sản phẩm tách lớp: phần xà phòng rắn ở trên, phần lỏng ở dưới gồm NaCl bão hòa và glycerol.
Câu trả lời tốt nhất
(a) Sai, vai trò của NaCl làm giảm độ tan của xà phòng và tăng khối lượng riêng của dung dịch, giúp xà phòng tách ra hoàn toàn và nổi lên.
(b) Đúng, chất béo không tan trong nước nên cần liên tục khuấy đều, đồng thời phải bổ sung nước nếu hỗn hợp bị cạn.
(c) Sai, có thể thay thế dầu dừa bằng mỡ lợn nhưng không thể thay thế bằng dầu bôi trơn vì dầu dừa, mỡ lợn là chất béo, dầu bôi trơn có thành phần chính là hydrocarbon.
(d) Đúng, xà phòng không tan trong dung dịch NaCl bão hòa nên tách ra, nhẹ hơn nên nổi lên. Lớp dưới là NaCl bão hòa và glycerol.